سنتور پیام سالاری یک مهر سل کوک یک محصول ساخت ایران است که دارای ویژگی های کلیدی از جمله کاور هاردکیس، آچارکوک، مضراب، جعبه مضراب، جنس صفحه رویی چوب گردو، جنس کلاف و جنس کفه چوب گردو، کوک سل، یک مهر، جنس سیم‌گیر بلبرینگی فولادی،جنس گوشی کوک تراش و آبکاری شده و جنس سیم سفید کرم نیکل آلمانی می باشد.

تاریخچه سنتور

از دوره های آشوری و بابلی (669 قبل از میلاد) تصاویر و حکاکی هایی به جا مانده که نشان می دهد در آن افراد سازی شبیه ذوزنقه و همانند سنتور را با یک طناب و یا نخ به گردن خویش آویخته اند و با آن می نوازند.

مشخص نیست سنتور ابتدا در کدام کشور استفاده می شده اما آنچه از شواهد حاکی است نشان دهنده آشنایی ایرانیان قبل از اسلام با این ساز بوده اند و به آن «کونار» می گفتند. عبدالقادر مراغه ای بعد از اسلام «ساز» یا «طوفان» را که شبیه سنتور امروزی بود معرفی کرد که تفاوت آن با سنتور بستن یک سیم برای هر صدا و کوک نمودن آن با جابه جایی خرکها بود.

قدمت آثار کشف شده نشان می دهد که این ساز از ایران به کشورهای دیگر منطقه راه یافته است و در دیگر کشورها به نام های مختلفی نامیده می شود مثلا در کشور چین آن را «یان-کین»، در اروپای شرقی «دالسی مر»، در انگلستان «باترفلای»، در آلمان و اتریش «مک پر»، در هند «سنتور»، در کامبوج «فی» و در امریکا «زیتر» می نامند البته این ساز در این کشورها با تفاوت هایی مورد استفاده قرار می گیرد. در بعضی نواحی ارمنستان و گرجستان ساز سنتور رواج زیادی دارد .

آشنایی با اجزای ساز سنتور

در ساختار این ساز، اجزای زیادی وجود دارند که لازم است با آن‌ها آشنا شوید. زیرا همکاری تمامی این اجزا با همدیگر، سبب خلق صدای دلنشین و فوق‌العاده این ساز می‌شود.

ظاهر ساز سنتور

همانطور که از ظاهر منظم و هندسی این ساز مشخص است، این ساز به شکل ذوزنقه طراحی شده است. بلندترین ضلع موازی ساز نزدیک به نوازنده است و دو ضلع برابر، باعث ایجاد نت‌های مختلف در این ساز می‌شوند. بلندترین ضلع سنتورهای معمولی حدود 90 سانتی‌متر و کوچک‌ترین ضلع آن، حدودا 35 سانتی‌متر می‌باشد. هم‌چنین طول اضلاع مورب نیز حدود 38 سانتی‌متر است. ارتفاع این ساز در حالت معمول نیز حدود 8 تا 10 سانتی‌متر است.

ساز سنتور

تمام سطح جعبه سنتور از چوب گردو یا سرو معمولاً ساخته می‌شود. البته چوب اصلی ساخت کلاف یا چهار چوب ساز، فوفل آزاد است، اما به دلیل کمیاب بودن این چوب در ایران، در بیشتر سنتورها از همان چوب گردو استفاده می‌شود. هم‌چنین روی سطح ساز دو حفره به شکل گُل وجود دارد که علاوه بر زیبایی ظاهری ساز، در نرمی، لطافت و شفاف شدن صدای این ساز نیز نقش مهمی دارند. جالب است بدانید که محدوده صدادهی این ساز کمی بیش از 4 اکتاو است و از این نظر یکی از گسترده ترین سازهای ایرانی محسوب می‌شود.

اجزای تشکیل دهنده ی ساز سنتور:

• بدنه
• سیم ها
• خَرَک
• گوشی ها
• سیم گیر
• شیطانک
• گل‌ها
• مضراب

از لحاظ فنی ساز دارای ۷۲ سیم و ۱۸ خرک می‌باشد که از روی هر خرک، ۴ سیم عبور کرده و از یک طرف به گوشی‌ها و از طرفی دیگر، به سیم گیرهای ساز متصل می‌شوند. جنس سیم‌ها نیز معمولاً از نیکل و برنج تهیه شده‌اند. در برخی موارد نیز، ممکن است تعداد خرک‌های این ساز افزایش پیدا کند که در این صورت، گستره‌ی صوتی ساز نیز بیشتر خواهد شد. اما رایج‌‌ترین نوع این ساز در ایران، با ۱۸ خرک است که اصطلاحاً به سنتور ۹ خرکه هم معروف است.

نحوه کوک کردن سنتور

یکی از کارهای سخت و زمان‌بر، کوک کردن این ساز است. در سنتورهای امروزی چهار رشته سیم از روی هر خرک عبور کرده است که باید دقیقاً یک صدا کوک شوند. در صورتی که یکی از این چهار سیم اگر روی یک خرک صدایش با بقیه متفاوت باشد، صدای آن نت کاملاً اشتباه می‌شود.

هر سیم در ضلع راست ساز به یک گیره به نام «گوشی» پیچیده شده است. این گوشی توسط وسیله‌ای به نام «چکش» یا «کلید» سنتور، قابلیت چرخش دارد. با این کار شما می‌توانید طول سیم را تغییر دهید و بسامد آن نیز تغییر پیدا کند. در طرف دیگر نیز هر سیم توسط یک قلاب به زائده‌ای به نام «سیم گیر» متصل می‌شود.